مسیری سنتی برای انتقال فرهنگ عاشورا به کودکان ؛ دانشگاه کوچکی به نام روضه‌خانگی
تاریخ انتشار: ۸ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۵۱۲۵۱
دکتر معصومه محمدی، کارشناس و جامعه‌پژوه- ماه محرم اگرچه برای ما رنگ و بوی معنویت عمیقی دارد اما برای کودکان روایت حقیقتی است که آنها را گاه به فکر فرو برده و گاه متحول و یا خوشحال میکند. قلب کودکان صفحه سفید عشق به انسانیت است و آنگاه که جانفشانی صحرای کربلا در وجود آنها می‌نشیند، ذهن فعالشان پر می‌شود از سؤالاتی که پاسخ به آنها بر عهده مادر و پدر است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بیان خاطرات کودکی والدین از محرم
خاطره بسیاری از ما از محرم‌های کودکی به نشانه‌ها و علائم این ماه گره خورده است. علم و سنج و طبل و سینه‌زنی دسته عزاداری، سیاه‌پوش شدن خیابان‌ها، تکیه‌های کودکان و نوجوانانی که در کوچه پسکوچه‌های شهر با کمترین امکانات بنا می‌شد یا حضور در هیئت و پذیرایی و کمک به بزرگ‌ترهای مجلس در پخش قند و چای و جفت کردن کفش‌های عزاداران حسینی. این نشانه‌ها در کودکی نقش مهمی در ارتباط کودک با مفاهیم دینی و اعتقادی دارند که بناکننده و سازنده اعتقادات مستحکم آنها حتی در بزرگسالی است. دقیقاً همان اعتقادات و مفاهیم دینی که از پدران و مادرانمان به ما انتقال یافته است.
بیان واقعه عاشورا با توجه به درک و شناخت از روحیات کودک
محرم فرصت خوبی است تا از این زمان برای بیان وقایع روز عاشورا و علت وقوع این حادثه به زبان کودکانه برای فرزندان خود استفاده کنیم. در هیئت‌ها اغلب ماجرای عاشورا آنچنان که باید برای کودکان بازنمایی نمی‌شود و چه بسا شلوغی هیئت و تکایا مانع حضور ذهن و یادگیری کودکان می‌شود. در بسیاری از هیئت‌ها نیز به دلیل اهمیت ندادن به شخصیت کودکانه آنها با برخوردهای تند برخی از افراد، کودکان از حضور در این مراسم و هیئت‌ها دلزده می‌شوند.
راه‌اندازی روضه‌های خانگی برای آشنایی بیشتر با فرهنگ عاشورایی
بسیاری از شهروندان ایرانی خانه‌های خود را در زمان محرم آماده می‌کنند، پرچم‌های عزاداری را به در و دیوار خانه می‌آویزند و برای عزاداری سالار شهیدان برنامه‌های متنوعی را به نام برگزاری روضه خانگی ترتیب می‌دهند. از نظر کارشناسان مذهبی، برگزاری روضه‌های خانگی سبب انتقال پیام عاشورا شده و فرهنگ عزاداری امام‌حسین(ع) در دانشگاه کوچکی به نام روضه خانگی منتقل می‌شود. این مهم‌ترین بخش برگزاری روضه خانگی است، اما حضور کودکان و نوجوانان در این مراسم و نقش تربیتی برگزاری مراسم عزاداری در جمع خانگی را نمی‌توان نادیده گرفت.
برکت و انتقال فرهنگ عاشورایی تنها اتفاقاتی نیست که در روضه‌های خانگی روی می‌دهد. در مجلسی که ذکر امام حسین(ع) خوانده می‌شود، فرهنگ نذر، وقف، احسان و خیرات هم وجود دارد.
نباید نقش تربیتی روضه‌های خانگی بر فرزندان را نادیده گرفت. فرزند در روضه خانگی می‌بیند پدرش با هر موقعیت اجتماعی و شغلی که دارد، به عزادار امام(ع) خدمت میکند. این اتفاق فرهنگ خضوع و خشوع را در فرزند تقویت میکند، به‌علاوه اینکه سبب ایجاد محبت و ارادات به اهل‌بیت(ع) می‌شود تا او از کودکی خود را آماده حضور در خیمه اباعبدالله(ع) ببیند.
سپردن مسئولیت به کودکان در روضه‌های خانگی
مسئولیت دادن به کودکان در روضه‌های خانگی، همذات‌پنداری کودک با شخصیت‌های عاشورا، همراهی و حضور کودکان در هیئت، انجام بازی‌های هیئتی و تهیه کتاب‌های عاشورایی کودکانه برخی از راهکارهای آشنا کردن کودکان با فرهنگ عاشوراست. کودکان در هر دوره زمانی به چیز خاصی علاقه نشان می‌دهند، در یک دوره علاقه‌مند به نقاشی و در دوره‌ای علاقه‌مند به کتاب و در دوره‌ای دیگر علاقه‌مند به کارتون و انیمیشن هستند که می‌توان با مدیریت درست در هر کدام از این دوره‌ها با روشی مناسب، فرهنگ عاشورایی را به کودکان با توجه به علاقه آنها آموزش داد.
چگونه به پرسش‌های کودکان پاسخ دهیم
وقتی کودک بیشتر در معرض هیئت و این مراسم قرار گیرد احتمالاً پرسش‌هایی برایش ایجاد می‌شود. این یک فرصت بی‌نظیر برای انتقال پیام‌ها به کودکان است و متأسفانه با عملکرد بد، ممکن است این نقطه حساس به نقطه سقوط تبدیل شود. نکته مهم این است ما بزرگ‌ترها یک تصویر مشخص از ماجرای کربلا در ذهن داریم که با روح و جان ما اُخت شده است. برخی مسائل کربلا برای ما عادی شده است. یک تصویر، یک شعر و یا جمله ممکن است برای ما عادی باشد ولی برای بچه یک ضربه به حساب بیاید! و این همان نقطه حساس مهم است. دقیق‌تر اینکه ماجرای عاشورا دو جلوه و جنبه متفاوت دارد: یک جلوه حماسی (قدرت‌پرور و قهرمان‌ساز) و یک جلوه اندوهناک و غم‌انگیز. زمانی که مخاطب ما کودک است باید جنبه حماسی، قهرمان‌پرور و قهرمان‌ساز کربلا را روایت کنیم.
روضه‌های خانگی، فرصتی برای انس و آگاهی
روضه‌های خانگی نقش مهمی در انتقال فرهنگ عاشورا به بچه‌ها دارند. با استفاده از روضه‌های خانگی، این فرهنگ و مفاهیم مرتبط با عاشورا در خانه به بچه‌ها آموزش داده می‌شود.
روضه‌ها، اشعار و مداحی‌هایی هستند که درباره واقعه عاشورا، شهادت امام حسین(ع) و یارانش سروده می‌شوند. با گوش دادن به این روضه‌ها، بچه‌ها با داستان عاشورا و شخصیت‌های آن آشنا می‌شوند و احساساتی مانند ترحم، اندوه و عشق به عدل و حق را تجربه می‌کنند. این روضه‌ها سبب می‌شوند بچه‌ها ارتباط عاطفی بیشتری با شخصیت‌ها و داستان عاشورا برقرار کنند.
همچنین با شرکت در فعالیت‌ها در کنار بزرگ‌ترها و خواندن اشعار و نوحه‌ها بچه‌ها با سیره و شهادت امام حسین(ع) و ارزش‌هایی همچون عدل و شجاعت آشنا می‌شوند. این ارتباط نزدیک با رویدادهای مهم تاریخی و مذهبی می‌تواند در شکل‌گیری هویت و ارزش‌های دینی و فرهنگی بچه‌ها تأثیر بسزایی داشته باشد.
همچنین، روضه‌های خانگی فرصت مناسبی است تا بچه‌ها پرسش‌های خود را درباره عاشورا و اهمیت آن بپرسند و والدین می‌توانند پاسخ‌های صحیح و مناسب به آنها بدهند. این تعاملات خانوادگی به بچه‌ها کمک میکند درک عمیق‌تری از عاشورا پیدا کرده و ارتباطات خانوادگی قوی‌تری را تجربه کنند.
در نتیجه، روضه‌های خانگی می‌تواند به عنوان یک وسیله مؤثر برای آموزش و انتقال فرهنگ عاشورا به نسل جدید و جوانان شناخته شود و به آنها کمک کند بهترین درک و ارتباط را با این رویداد مهم پیدا کنند.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: انتقال فرهنگ عاشورا روضه های خانگی امام حسین ع روضه خانگی روضه ها برای ما بچه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۵۱۲۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کشف بناهای ماقبل‌تاریخی که «مسیری به جهان پس از مرگ» بودند (+عکس)
در یک بررسی باستان‌شناسی در ایرلند، آثاری از صدها اثر تاریخی که قبلا ناشناخته بودند، شناسایی شده است. پنج مورد از این بناهای تاریخی، سازه‌های ماقبل تاریخ بسیار کمیابی بودند که ممکن است روزگاری حاوی مسیرهای مخفی نمادین برای ورود به زندگی پس از مرگ برای مردگان بوده باشند.
به گزارش فرادید، این مطالعه به رهبری دکتر جیمز اُدریسکول از دانشگاه آبردین از فناوری LiDAR برای تولید مدل‌های سه‌بعدی بسیار دقیق از زمین استفاده کرده است. این فناوری، مشابه آنچه که برخی وسایل نقلیه خودران از آن استفاده می‌کنند، در شناسایی بقایای این سازه‌های باستانی که بیشترشان با هزاران سال شخم زدن از بین رفته بودند، بسیار حیاتی بود.
اُدریسکل این بررسی را در چشم‌انداز بالتینگلاس، ایرلند انجام داد که پر از بقایای ماقبل تاریخ است. نتایج این بررسی در مجله Antiquity منتشر شده است.
منطقه بررسی‌شده توسط محققان، در دوران نوسنگی اولیه (که حدود ۳۷۰۰ قبل از میلاد آغاز شد) و عصر برنز میانه تا اواخر (۱۴۰۰ تا ۸۰۰ قبل از میلاد) اشغال شده بود. با این حال، شواهدی از اشغال در طول ۲۰۰۰ سال بین این دو دوره که به دوره نوسنگی میانه شناخته می‌شود، تا کنون کمیاب بوده است.
بناهای ماقبل تاریخ بالتینگلاس
به گفته اُدریسکل، یافتن این بناهای تاریخی اهمیت ویژه‌ای دارد چون این عقیده‌ی عمومی را رد میکند که بالتینگلاس حدود ۲۰۰۰ سال، بین عصر برنز پسین و اوایل نوسنگی رها شده است. این نتایج حاکی از آنست که این منطقه به طور مداوم مسکونی بوده و در این اوقات، اهمیت آیینی داشته است.
بناهای تاریخی کشف‌شده علاوه بر اهمیت معماری، اهمیت فرهنگی و معنوی نیز دارند. این بناهای تاریخی که رویدادهای مهم خورشیدی مانند انقلابین را نشان می‌دهند، طوری به طور استراتژیک در سراسر چشم‌انداز قرار گرفته‌اند که با مکان‌های تدفین و حرکات چرخه‌ای خورشید هم‌خوانی داشته باشند. به گفته دکتر اُدریسکول، این هم‌ترازی گواه سفر مردگان است، چرا که آنها به آسمان‌ها صعود می‌کنند و دنباله‌ای ملموس پشت سر خود بجا می‌گذارند که آنها را به دنیای اجدادشان در طرف دیگر متصل میکند.
این اتصال بین مسیرهای کورسوس، محل‌های دفن و رویدادهای آسمانی بر ماهیت درهم تنیده‌ی زندگی روزمره، چرخه‌های کشاورزی و باورهای معنوی در جوامع نوسنگی تأکید میکند که نمایانگر درکی پیچیده از زندگی، مرگ و تولد دوباره است.
محوطه معبدراهه‌شده‌ی نوسنگی اولیه راتکوران
کورسوس‌ها (Cursuses) نوعی سازه یادبودی دوران نوسنگی شبیه خندق یا جان‌پناه هستند و در جزایر بریتانیای کبیر و ایرلند یافت می‌شوند. این بناهای ماقبل تاریخ معمولاً دارای محوطه‌های خاکی نسبتاً باریک هستند. اُدریسکول می‌گوید: «کشف بناهای تاریخی کورسوس بسیار مهم است، چون در ایرلند بسیار نادر هستند.»
«در ایرلند کمتر از ۲۰ بنای تاریخی ثبت‌شده وجود دارد که معمولاً مجزا یا جفت هستند. این امر سبب می‌شود پنج نمونه بالتینگلاس، بزرگ‌ترین خوشه از این محوطه‌ها در کشور شوند، اما، مدل توپوگرافی دقیق محوطه‌ها و چشم‌انداز اطراف آنها فرصتی را برای بررسی دیجیتالی این آثار فراهم کرده است.»
اُدریسکول اشاره میکند که ممکن است این بناهای تاریخی، نمادی از رفتن مردگان به سمت آسمان باشند.
«عملکرد این نوع بناها همیشه یک موضوع پیچیده بوده، چون ما اطلاعات کافی نداریم. اما با توجه به اینکه برخی از مکان‌های بالتینگلاس را می‌توان با بناهای تدفینی نیز مرتبط دانست، برای من به این معناست که ممکن است آنها بناهای تشریفاتی بوده باشند که در مراسم تدفینی کاربرد داشتند، جایی که کورسوس، مسیر فیزیکی انتقال مردگان به زندگی پس از مرگ را مشخص میکند.»
کانال عصر ایران در تلگرام
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت